วัตถุประสงค์ของการวิจัยเชิงคุณภาพ

ในโลกของการวิจัย หลายคนคุ้นเคยกับการตั้งวัตถุประสงค์ในลักษณะ “เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของตัวแปร” หรือ “เพื่อทดสอบสมมติฐาน” ซึ่งมักพบในงานวิจัยเชิงปริมาณ อย่างไรก็ตาม เมื่อก้าวเข้าสู่ การวิจัยเชิงคุณภาพ แนวคิดเรื่อง “วัตถุประสงค์การวิจัย” จะมีลักษณะแตกต่างออกไปอย่างชัดเจน

การวิจัยเชิงคุณภาพไม่ได้มุ่งเน้นการพิสูจน์ความถูกต้องของตัวแปรเชิงตัวเลข แต่ให้ความสำคัญกับการทำความเข้าใจความหมาย ประสบการณ์ บริบท และกระบวนการของมนุษย์ในโลกความเป็นจริง ดังนั้น วัตถุประสงค์ของการวิจัยเชิงคุณภาพ จึงเป็นหัวใจสำคัญที่กำหนดทิศทาง วิธีการ และคุณค่าของงานวิจัยทั้งหมด

บทความนี้จะพาเจาะลึกวัตถุประสงค์ของการวิจัยเชิงคุณภาพอย่างเป็นระบบ อธิบายความหมาย ประเภท และบทบาทของวัตถุประสงค์ พร้อมตัวอย่างแนวคิด เพื่อให้นักวิจัย นักศึกษา และผู้สนใจสามารถนำไปใช้ได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม

---

การวิจัยเชิงคุณภาพคืออะไร (ทบทวนแนวคิดโดยสังเขป)

การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) เป็นแนวทางการวิจัยที่มุ่งทำความเข้าใจปรากฏการณ์ทางสังคม มนุษย์ และองค์กร ผ่านการตีความความหมาย มุมมอง ประสบการณ์ และปฏิสัมพันธ์ในบริบทจริง ข้อมูลที่ใช้มักอยู่ในรูปของคำพูด ข้อความ พฤติกรรม เอกสาร หรือสื่อดิจิทัล

หัวใจของการวิจัยเชิงคุณภาพคือ

• การเข้าใจ “ความจริงหลายมิติ”

• การให้ความสำคัญกับบริบท

• การมองมนุษย์เป็นผู้สร้างความหมาย

จากพื้นฐานนี้เอง วัตถุประสงค์ของการวิจัยเชิงคุณภาพจึงมีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างจากการวิจัยเชิงปริมาณ

---

ความหมายของวัตถุประสงค์ของการวิจัยเชิงคุณภาพ

วัตถุประสงค์ของการวิจัยเชิงคุณภาพ หมายถึง เป้าหมายหรือความตั้งใจหลักของการวิจัย ที่มุ่งอธิบาย ทำความเข้าใจ หรือถอดความหมายของปรากฏการณ์จากมุมมองของผู้ที่เกี่ยวข้อง โดยไม่มุ่งทดสอบสมมติฐานหรือหาความสัมพันธ์เชิงสถิติเป็นหลัก

วัตถุประสงค์เหล่านี้ทำหน้าที่เป็น

• เข็มทิศกำหนดทิศทางการวิจัย

• กรอบคิดในการเลือกวิธีการเก็บข้อมูล

• หลักในการวิเคราะห์และตีความข้อมูล

หากวัตถุประสงค์ไม่ชัดเจน งานวิจัยเชิงคุณภาพจะขาดโฟกัสและความลึกซึ้ง

---

ลักษณะของวัตถุประสงค์การวิจัยเชิงคุณภาพ

วัตถุประสงค์ของการวิจัยเชิงคุณภาพมักมีลักษณะดังนี้

• ใช้คำกริยาเชิงอธิบาย เช่น “เพื่อศึกษา” “เพื่อทำความเข้าใจ” “เพื่อสำรวจ” “เพื่ออธิบาย”

• มุ่งเน้นความหมาย ประสบการณ์ กระบวนการ และบริบท

• ไม่เน้นการวัดหรือเปรียบเทียบเชิงตัวเลข

• มีความยืดหยุ่นและเปิดกว้างต่อการค้นพบใหม่

---

วัตถุประสงค์หลักของการวิจัยเชิงคุณภาพ

1. เพื่อทำความเข้าใจความหมายและประสบการณ์ของมนุษย์

วัตถุประสงค์สำคัญที่สุดของการวิจัยเชิงคุณภาพ คือการทำความเข้าใจว่า

• ผู้คนรับรู้และให้ความหมายต่อประสบการณ์ของตนเองอย่างไร

• บุคคลรู้สึก คิด และตีความเหตุการณ์ต่าง ๆ อย่างไร

การเข้าใจประสบการณ์จากมุมมองของผู้ให้ข้อมูลช่วยให้งานวิจัยสะท้อนความเป็นจริงในเชิงมนุษย์มากขึ้น ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้อมูลเชิงตัวเลขไม่สามารถอธิบายได้อย่างครบถ้วน

---

2. เพื่ออธิบายบริบทและความซับซ้อนของปรากฏการณ์

ปรากฏการณ์ทางสังคมและมนุษย์ไม่สามารถแยกออกจากบริบทได้ วัตถุประสงค์ของการวิจัยเชิงคุณภาพจึงมุ่ง

• อธิบายสภาพแวดล้อมทางสังคม วัฒนธรรม และองค์กร

• ทำความเข้าใจเงื่อนไขและปัจจัยแวดล้อมที่ส่งผลต่อพฤติกรรม

การอธิบายบริบทช่วยให้ผลการวิจัยมีความสมจริงและนำไปใช้ได้อย่างเหมาะสม

---

3. เพื่อศึกษากระบวนการและปฏิสัมพันธ์

การวิจัยเชิงคุณภาพมักมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา

• กระบวนการทำงาน

• ปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคลหรือกลุ่ม

• การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นตามเวลา

แทนที่จะมองเพียงผลลัพธ์สุดท้าย การวิจัยเชิงคุณภาพสนใจ “เส้นทาง” และ “กลไก” ที่นำไปสู่ผลลัพธ์นั้น

---

4. เพื่อสำรวจประเด็นหรือปรากฏการณ์ใหม่

ในกรณีที่หัวข้อวิจัยยังใหม่ หรือยังขาดองค์ความรู้รองรับ วัตถุประสงค์ของการวิจัยเชิงคุณภาพมักมุ่ง

• สำรวจประเด็นที่ยังไม่เคยมีการศึกษาอย่างเป็นระบบ

• เปิดพื้นที่ให้ข้อมูลจากภาคสนามนำทางการวิจัย

การวิจัยเชิงคุณภาพจึงเหมาะอย่างยิ่งสำหรับการศึกษาเรื่องร่วมสมัยหรือบริบทเฉพาะ

---

5. เพื่อพัฒนาแนวคิด กรอบแนวคิด หรือทฤษฎี

การวิจัยเชิงคุณภาพมีบทบาทสำคัญในการสร้างองค์ความรู้ใหม่ วัตถุประสงค์หนึ่งที่พบบ่อยคือ

• การพัฒนาแนวคิดจากข้อมูลภาคสนาม

• การสร้างกรอบแนวคิดที่สอดคล้องกับบริบทจริง

• การต่อยอดหรือขยายทฤษฎีเดิม

วัตถุประสงค์ลักษณะนี้ช่วยให้การวิจัยไม่หยุดอยู่ที่การอธิบาย แต่ก้าวไปสู่การสร้างความรู้ใหม่

---

วัตถุประสงค์ของการวิจัยเชิงคุณภาพกับการวิจัยเชิงผสม

ในงานวิจัยเชิงผสม วัตถุประสงค์ของการวิจัยเชิงคุณภาพมักทำหน้าที่

• สำรวจประเด็นก่อนการวิจัยเชิงปริมาณ

• อธิบายหรือขยายผลลัพธ์เชิงสถิติ

• เพิ่มความลึกและความหมายให้กับข้อมูลเชิงตัวเลข

ดังนั้น การกำหนดวัตถุประสงค์เชิงคุณภาพที่ชัดเจนจึงช่วยให้การบูรณาการข้อมูลในงานวิจัยเชิงผสมมีประสิทธิภาพมากขึ้น

---

ตัวอย่างการเขียนวัตถุประสงค์ของการวิจัยเชิงคุณภาพ

ตัวอย่างเช่น

• เพื่อศึกษาประสบการณ์ของนักศึกษาต่อการเรียนออนไลน์

• เพื่อทำความเข้าใจบทบาทของครูในบริบทการเปลี่ยนแปลงทางดิจิทัล

• เพื่ออธิบายกระบวนการปรับตัวขององค์กรต่อสถานการณ์วิกฤต

• เพื่อสำรวจมุมมองของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียต่อการดำเนินนโยบาย

จะเห็นได้ว่าวัตถุประสงค์เหล่านี้เน้นการเข้าใจและอธิบาย มากกว่าการทดสอบหรือเปรียบเทียบ

---

ความแตกต่างระหว่างวัตถุประสงค์เชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ

ตารางนี้สะท้อนให้เห็นว่า วัตถุประสงค์ของการวิจัยเชิงคุณภาพมีบทบาทที่แตกต่างและเสริมกับการวิจัยเชิงปริมาณ

---

ความสำคัญของการกำหนดวัตถุประสงค์ที่ชัดเจน

การกำหนดวัตถุประสงค์ของการวิจัยเชิงคุณภาพอย่างชัดเจนช่วย

• ลดความสับสนในการเก็บข้อมูล

• เพิ่มความลึกในการวิเคราะห์

• ทำให้การเขียนรายงานมีทิศทาง

• เพิ่มความน่าเชื่อถือของงานวิจัย

วัตถุประสงค์ที่ดีคือจุดเริ่มต้นของงานวิจัยเชิงคุณภาพที่มีคุณภาพ

---

ข้อควรระวังในการกำหนดวัตถุประสงค์เชิงคุณภาพ

• กว้างเกินไปจนขาดโฟกัส

• ใช้ถ้อยคำเชิงปริมาณ เช่น เปรียบเทียบ หรือ ทดสอบ

• ไม่สอดคล้องกับวิธีการวิจัย

• ไม่สะท้อนบริบทของการศึกษา

การทบทวนวัตถุประสงค์อย่างรอบคอบตั้งแต่ต้นจะช่วยลดปัญหาในขั้นตอนต่อไป

---

สรุป

วัตถุประสงค์ของการวิจัยเชิงคุณภาพ คือหัวใจสำคัญที่กำหนดทิศทางและคุณค่าของงานวิจัย โดยมุ่งเน้นการทำความเข้าใจความหมาย ประสบการณ์ บริบท และกระบวนการของมนุษย์ มากกว่าการวัดเชิงตัวเลข การกำหนดวัตถุประสงค์ที่ชัดเจน เหมาะสม และสอดคล้องกับแนวคิดเชิงคุณภาพ จะช่วยให้งานวิจัยมีความลึกซึ้ง น่าเชื่อถือ และสามารถสร้างองค์ความรู้ที่มีคุณค่าต่อทั้งวงวิชาการและสังคม

มั่นใจในคุณภาพงานวิจัย ด้วยทีมงานระดับมืออาชีพ

บทความนี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งขององค์ความรู้ที่เราเชี่ยวชาญ หากคุณต้องการยกระดับงานวิจัยของคุณให้มีความสมบูรณ์แบบ เราให้บริการ รับทำวิทยานิพนธ์ และ รับทำวิจัย ครบวงจร ครอบคลุมทั้งสายสังคมศาสตร์และวิทยาศาสตร์ การันตีคุณภาพและความลับของลูกค้า

อย่าปล่อยให้ความกังวลใจฉุดรั้งความสำเร็จของคุณ ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญตัวจริงวันนี้ ทักไลน์ @impressedu