การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) เป็นการวิจัยที่มุ่งเน้นการศึกษาปรากฏการณ์ในภาพรวม โดยสังเกตสิ่งที่ศึกษาอย่างเป็นธรรมชาติ เน้นการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึกมากกว่าตัวเลข มักใช้ข้อมูลที่เป็นถ้อยคำ ข้อความ พฤติกรรม เหตุการณ์ เพื่อทำความเข้าใจบริบท ความหมาย ความคิด ความรู้สึก ประสบการณ์ และมุมมองของผู้ที่เกี่ยวข้องกับประเด็นที่ศึกษา
ลักษณะสำคัญของการวิจัยเชิงคุณภาพ
- ข้อมูล: ใช้ข้อมูลที่เป็นถ้อยคำ ข้อความ พฤติกรรม เหตุการณ์
- เป้าหมาย: มุ่งทำความเข้าใจในทางลึกมากกว่าทางกว้าง เน้นรายละเอียด บริบท องค์รวม และพลวัตของสิ่งที่ศึกษา
- วิธีการ: ใช้วิธีการเก็บข้อมูลที่หลากหลาย เช่น การสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่ม การสังเกต การวิเคราะห์เอกสาร
- การออกแบบ: ยืดหยุ่น ปรับเปลี่ยนได้ตามข้อมูลที่พบ
- การวิเคราะห์: อาศัยการตีความ ค้นหารูปแบบ ใจความสำคัญ
ตัวอย่างวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ
- การสัมภาษณ์เชิงลึก: สัมภาษณ์บุคคลหรือกลุ่มบุคคลอย่างเจาะลึกเพื่อดึงข้อมูลเชิงลึก ความคิด ความรู้สึก ประสบการณ์
- การสนทนากลุ่ม: กระตุ้นให้กลุ่มบุคคลพูดคุย แลกเปลี่ยนความคิดเห็นเกี่ยวกับประเด็นที่สนใจ
- การสังเกต: สังเกตพฤติกรรม เหตุการณ์ บริบทของสิ่งที่ศึกษา
- การวิเคราะห์เอกสาร: วิเคราะห์ข้อมูลจากเอกสาร บทความ หนังสือ บันทึก
ข้อดีของการวิจัยเชิงคุณภาพ
- เข้าใจบริบท ความหมาย ความคิด ความรู้สึก ประสบการณ์ และมุมมองของผู้ที่เกี่ยวข้อง
- ได้ข้อมูลเชิงลึก รายละเอียด เหตุการณ์ พฤติกรรม
- ยืดหยุ่น ปรับเปลี่ยนได้ตามข้อมูลที่พบ
- เหมาะกับการศึกษาประเด็นที่ซับซ้อน
ข้อจำกัดของการวิจัยเชิงคุณภาพ
- ใช้เวลานาน
- อัตวิสัยของนักวิจัย
- ผลการวิจัยอาจไม่สามารถนำไปสรุปทั่วไปได้