การวิจัยเชิงคุณภาพเป็นวิธีการศึกษาปรากฏการณ์ทางสังคม มุ่งเน้นไปที่การเข้าใจประสบการณ์ ความคิด ความรู้สึก และพฤติกรรมของผู้คน มักใช้ในสาขาวิชาต่างๆ เช่น สังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์ การศึกษา และสาธารณสุข
คู่มือนี้จัดทำขึ้นเพื่อนักวิจัยมือใหม่ที่ต้องการเริ่มต้นการวิจัยเชิงคุณภาพ ประกอบไปด้วยเนื้อหาสำคัญดังนี้:
1. หลักการพื้นฐานของการวิจัยเชิงคุณภาพ
- เป้าหมาย: เข้าใจปรากฏการณ์ทางสังคมอย่างลึกซึ้ง
- วิธีการ: เก็บข้อมูลเชิงลึกจากผู้คนผ่านการสัมภาษณ์ การสังเกต กลุ่มสนทนา ฯลฯ
- การวิเคราะห์: วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยวิธีการต่างๆ เช่น การวิเคราะห์เนื้อหา การวิเคราะห์แบบ grounded theory
2. ประเภทของการวิจัยเชิงคุณภาพ
- การวิจัยแบบ Ethnography: ศึกษาผู้คนในบริบททางวัฒนธรรม
- การวิจัยแบบ Phenomenology: ศึกษาประสบการณ์ของผู้คน
- การวิจัยแบบ Grounded Theory: พัฒนาทฤษฎีจากข้อมูลเชิงประจักษ์
3. ขั้นตอนการวิจัยเชิงคุณภาพ
- กำหนดประเด็นการวิจัย: ระบุคำถามการวิจัยที่ชัดเจน
- ทบทวนวรรณกรรม: ศึกษาข้อมูลที่มีอยู่เกี่ยวกับประเด็นการวิจัย
- ออกแบบการวิจัย: เลือกวิธีการเก็บข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูล และกำหนดกลุ่มตัวอย่าง
- เก็บข้อมูล: เก็บข้อมูลตามวิธีการที่ออกแบบไว้
- วิเคราะห์ข้อมูล: วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยวิธีการที่เหมาะสม
- เขียนรายงานการวิจัย: เขียนรายงานที่อธิบายผลการวิจัยอย่างเป็นระบบ
4. เครื่องมือและเทคนิคการวิจัยเชิงคุณภาพ
- การสัมภาษณ์: สัมภาษณ์ผู้คนเพื่อเก็บข้อมูลเชิงลึก
- การสังเกต: สังเกตพฤติกรรมของผู้คนในบริบทธรรมชาติ
- กลุ่มสนทนา: ระดมความคิดเห็นจากกลุ่มคนเกี่ยวกับประเด็นต่างๆ
- การวิเคราะห์เอกสาร: วิเคราะห์เอกสาร ข้อมูล และบันทึกต่างๆ
5. แหล่งข้อมูลสำหรับการวิจัยเชิงคุณภาพ
- หนังสือ: หนังสือเกี่ยวกับวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ
- บทความ: บทความทางวิชาการเกี่ยวกับการวิจัยเชิงคุณภาพ
- เว็บไซต์: เว็บไซต์ขององค์กรวิจัยและมหาวิทยาลัย
6. คำแนะนำสำหรับนักวิจัยมือใหม่
- เริ่มต้นจากสิ่งเล็กๆ: เลือกประเด็นการวิจัยที่ไม่ซับซ้อน
- ฝึกฝนทักษะการสัมภาษณ์: ฝึกฝนการถามคำถามและฟังอย่างตั้งใจ
- จดบันทึกอย่างละเอียด: จดบันทึกข้อมูลระหว่างการสัมภาษณ์และการสังเกต
- วิเคราะห์ข้อมูลอย่างเป็นระบบ: วิเคราะห์ข้อมูลอย่างมีวิจารณญาณ
- ขอคำปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญ: ปรึกษานักวิจัยที่มีประสบการณ์
บทสรุป
การวิจัยเชิงคุณภาพเป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพในการศึกษาปรากฏการณ์ทางสังคม คู่มือนี้หวังว่าจะเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีสำหรับนักวิจัยมือใหม่ที่ต้องการเริ่มต้นการวิจัยเชิงคุณภาพ