การวิเคราะห์การถดถอย (Regression analysis) เป็นวิธีการทางสถิติที่ใช้เพื่ออธิบายความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรสองตัวหรือมากกว่า โดยตัวแปรหนึ่งจะถูกกำหนดให้เป็นตัวแปรตาม (dependent variable) และตัวแปรอื่นๆ จะถูกกำหนดให้เป็นตัวแปรอิสระ (independent variable)
การทดสอบสถิติ Regression นั้นมีประโยชน์มากในงานวิจัย เพราะสามารถช่วยนักวิจัยตอบคำถามสำคัญเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรต่างๆ ได้ ดังนี้
1. ตัวแปรอิสระมีอิทธิพลต่อตัวแปรตามหรือไม่?
การทดสอบสถิติ Regression ช่วยให้นักวิจัยสามารถทดสอบสมมติฐานว่าตัวแปรอิสระมีอิทธิพลต่อตัวแปรตามหรือไม่ ผลลัพธ์ของการทดสอบจะบอกให้เราทราบว่ามีความสัมพันธ์เชิงสถิติที่สำคัญระหว่างตัวแปรทั้งสองหรือไม่
2. ตัวแปรอิสระตัวใดมีอิทธิพลต่อตัวแปรตามมากที่สุด?
ในกรณีที่มีตัวแปรอิสระมากกว่าหนึ่งตัว การทดสอบสถิติ Regression ช่วยให้นักวิจัยสามารถเปรียบเทียบอิทธิพลของตัวแปรอิสระแต่ละตัวต่อตัวแปรตาม ผลลัพธ์จะบอกให้เราทราบว่าตัวแปรอิสระตัวใดที่มีอิทธิพลต่อตัวแปรตามมากที่สุด
3. รูปแบบความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรเป็นอย่างไร?
การทดสอบสถิติ Regression ช่วยให้นักวิจัยสามารถระบุรูปแบบความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร ว่าเป็นแบบเส้นตรง (linear) หรือแบบอื่นๆ เช่น แบบกำลังสอง (quadratic) หรือแบบไฮเปอร์โบลิก (hyperbolic)
ตัวอย่างการใช้ทดสอบสถิติ Regression ในงานวิจัย
- นักวิจัยต้องการทราบว่า เพศ มีอิทธิพลต่อ คะแนนสอบ หรือไม่
- นักวิจัยต้องการทราบว่า ปัจจัย อะไรบ้างที่มีอิทธิพลต่อ รายได้ ของบุคคล
- นักวิจัยต้องการทราบว่า รูปแบบความสัมพันธ์ ระหว่าง อายุ กับ ความดันโลหิต เป็นอย่างไร
ข้อควรระวังในการใช้ทดสอบสถิติ Regression
- การทดสอบสถิติ Regression เป็นเพียงเครื่องมือหนึ่งที่ช่วยให้นักวิจัยวิเคราะห์ข้อมูล
- นักวิจัยควรตีความผลลัพธ์ของการทดสอบอย่างรอบคอบ โดยพิจารณาถึงบริบทของงานวิจัยด้วย
- นักวิจัยควรตรวจสอบข้อสมมติของการวิเคราะห์การถดถอยก่อนการตีความผลลัพธ์