งานวิจัยที่เกี่ยวข้องมีความสำคัญอย่างยิ่งต่องานวิจัยใหม่ เพราะช่วยให้นักวิจัยสามารถเข้าใจความก้าวหน้าของงานวิจัยในสาขานั้น ๆ ได้ รวมทั้งสามารถหลีกเลี่ยงการซ้ำซ้อนกับงานวิจัยเดิม ๆ ประเด็นสำคัญที่ต้องพิจารณาในงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ได้แก่
1. วัตถุประสงค์และขอบเขตของงานวิจัย
วัตถุประสงค์และขอบเขตของงานวิจัย เป็นองค์ประกอบสำคัญในการเริ่มต้นงานวิจัย วัตถุประสงค์ของงานวิจัยคือการกำหนดเป้าหมายหรือสิ่งที่ต้องการจะศึกษา ส่วนขอบเขตของงานวิจัยคือการกำหนดขอบเขตของการศึกษาว่าครอบคลุมอะไรบ้าง
วัตถุประสงค์ของงานวิจัย ควรระบุให้ชัดเจนและครอบคลุมประเด็นที่ต้องการศึกษา โดยควรระบุให้ชัดเจนว่าต้องการจะศึกษาอะไร ต้องการจะหาคำตอบอะไร และต้องการจะพิสูจน์อะไร วัตถุประสงค์ของงานวิจัยที่ดีควรมีลักษณะดังนี้
- ชัดเจน (Clear) เข้าใจง่ายและสามารถสื่อสารให้ผู้อื่นเข้าใจได้
- เฉพาะเจาะจง (Specific) ระบุประเด็นที่ต้องการศึกษาอย่างชัดเจน
- วัดได้ (Measurable) สามารถวัดหรือประเมินผลได้
- บรรลุได้ (Achievable) เป็นไปได้ในทางปฏิบัติ
- เกี่ยวข้องกัน (Relevant) สอดคล้องกับปัญหาหรือประเด็นที่ต้องการศึกษา
- ทันเวลา (Timely) สามารถทำได้ในเวลาที่กำหนด
ขอบเขตของงานวิจัย ควรระบุให้ชัดเจนว่าการศึกษาครอบคลุมอะไรบ้าง โดยควรระบุปัจจัยต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการศึกษา เช่น ประชากร กลุ่มตัวอย่าง ตัวแปร สถานที่ ระยะเวลา และแหล่งข้อมูล ขอบเขตของงานวิจัยที่ดีควรมีลักษณะดังนี้
- ครอบคลุม (Comprehensive) ครอบคลุมประเด็นที่ต้องการศึกษาอย่างครบถ้วน
- สมเหตุสมผล (Reasonable) เหมาะสมกับทรัพยากรและระยะเวลาที่มี
- เป็นไปได้ในทางปฏิบัติ (Feasible) สามารถทำได้ในทางปฏิบัติ
การกำหนดวัตถุประสงค์และขอบเขตของงานวิจัยมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อความสำเร็จของงานวิจัย เพราะจะช่วยให้นักวิจัยสามารถจัดทำงานวิจัยได้อย่างมีประสิทธิภาพและตรงประเด็น โดยการกำหนดวัตถุประสงค์ที่ชัดเจนจะช่วยให้นักวิจัยสามารถกำหนดระเบียบวิธีวิจัยและดำเนินการวิจัยได้อย่างเหมาะสม และการกำหนดขอบเขตของงานวิจัยที่ชัดเจนจะช่วยให้นักวิจัยสามารถระบุประชากร กลุ่มตัวอย่าง ตัวแปร สถานที่ ระยะเวลา และแหล่งข้อมูลได้อย่างเหมาะสม
ตัวอย่างการกำหนดวัตถุประสงค์และขอบเขตของงานวิจัย
- วัตถุประสงค์ของการศึกษา: ศึกษาประสิทธิภาพของโปรแกรมการอบรมพนักงานขาย
- ขอบเขตของการศึกษา: ศึกษาพนักงานขายของบริษัทแห่งหนึ่ง โดยใช้โปรแกรมการอบรมแบบออนไลน์ เป็นเวลา 6 เดือน
- วัตถุประสงค์ของการศึกษา: ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยทางเศรษฐกิจและอัตราการเกิดอาชญากรรม
- ขอบเขตของการศึกษา: ศึกษาปัจจัยทางเศรษฐกิจและอัตราการเกิดอาชญากรรมในกรุงเทพมหานคร ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา
- วัตถุประสงค์ของการศึกษา: พัฒนาโมเดลการเรียนรู้ของเครื่องเพื่อพยากรณ์ราคาหุ้น
- ขอบเขตของการศึกษา: ศึกษาโมเดลการเรียนรู้ของเครื่องประเภทต่าง ๆ โดยใช้ข้อมูลราคาหุ้นของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย
จากตัวอย่างข้างต้น จะเห็นว่าวัตถุประสงค์ของงานวิจัยแต่ละงานมีความแตกต่างกัน โดยวัตถุประสงค์ของงานวิจัยจะกำหนดเป้าหมายหรือสิ่งที่ต้องการจะศึกษา ส่วนขอบเขตของงานวิจัยจะกำหนดขอบเขตของการศึกษาว่าครอบคลุมอะไรบ้าง
2. แนวคิด ทฤษฎี และกรอบแนวคิด
แนวคิด ทฤษฎี และกรอบแนวคิด เป็นองค์ประกอบสำคัญในการวิจัย เพราะช่วยให้นักวิจัยสามารถกำหนดกรอบความคิดในการวิจัยและดำเนินการวิจัยได้อย่างมีทิศทาง
แนวคิด หมายถึง ความคิดหรือความเชื่อเกี่ยวกับสิ่งต่าง ๆ แนวคิดอาจมาจากประสบการณ์ส่วนตัว การศึกษา หรือทฤษฎี
ทฤษฎี หมายถึง กรอบความคิดที่อธิบายปรากฏการณ์ต่าง ๆ ได้อย่างมีเหตุผลและครอบคลุม ทฤษฎีมักสร้างขึ้นจากแนวคิดหลาย ๆ แนวคิด
กรอบแนวคิด หมายถึง การนำแนวคิดและทฤษฎีมาเชื่อมโยงกันเพื่ออธิบายปรากฏการณ์ต่าง ๆ กรอบแนวคิดช่วยให้นักวิจัยสามารถกำหนดตัวแปรที่ต้องการศึกษาและความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรเหล่านั้นได้
ความสัมพันธ์ระหว่างแนวคิด ทฤษฎี และกรอบแนวคิด
แนวคิดเป็นองค์ประกอบพื้นฐานของทฤษฎี โดยแนวคิดหลาย ๆ แนวคิดสามารถนำมาเชื่อมโยงกันเพื่อสร้างเป็นทฤษฎีได้ ทฤษฎีสามารถนำมาใช้ในการอธิบายปรากฏการณ์ต่าง ๆ และสร้างเป็นกรอบแนวคิดได้ กรอบแนวคิดเป็นการนำแนวคิดและทฤษฎีมาเชื่อมโยงกันเพื่ออธิบายปรากฏการณ์ต่าง ๆ โดยกรอบแนวคิดจะระบุตัวแปรที่ต้องการศึกษาและความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรเหล่านั้น
ตัวอย่างแนวคิด ทฤษฎี และกรอบแนวคิด
- แนวคิด: การเรียนรู้เป็นกระบวนการที่เปลี่ยนแปลงพฤติกรรม
- ทฤษฎี: ทฤษฎีการเรียนรู้แบบบันไดเลื่อน (Ladder Learning Theory)
- กรอบแนวคิด: กรอบแนวคิดการเรียนรู้แบบบันไดเลื่อน (Ladder Learning Theory) อธิบายว่าการเรียนรู้เป็นกระบวนการที่เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมจากระดับง่ายไปสู่ระดับยาก โดยการเรียนรู้ในแต่ละระดับจะขึ้นอยู่กับปัจจัยต่าง ๆ เช่น ประสบการณ์ ความสามารถ และแรงจูงใจ
การประยุกต์ใช้แนวคิด ทฤษฎี และกรอบแนวคิดในงานวิจัย สามารถใช้ในงานวิจัยได้หลายวิธี เช่น
- ใช้แนวคิดและทฤษฎีเพื่อกำหนดกรอบความคิดในการวิจัย
- ใช้แนวคิดและทฤษฎีเพื่อกำหนดตัวแปรที่ต้องการศึกษาและความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรเหล่านั้น
- ใช้แนวคิดและทฤษฎีเพื่อวิเคราะห์ผลการวิจัย
โดยนักวิจัยควรพิจารณาเลือกใช้แนวคิด ทฤษฎี และกรอบแนวคิดที่เหมาะสมกับวัตถุประสงค์และขอบเขตของงานวิจัย
3. ระเบียบวิธีวิจัย
ระเบียบวิธีวิจัย หมายถึง ขั้นตอนการดำเนินงานวิจัยตั้งแต่การวางแผน การรวบรวมข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูล และการนำเสนอผลการวิจัย ระเบียบวิธีวิจัยมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อความสำเร็จของงานวิจัย เพราะจะช่วยให้นักวิจัยสามารถดำเนินการวิจัยได้อย่างมีระบบและมีประสิทธิภาพ
องค์ประกอบของระเบียบวิธีวิจัย ประกอบด้วยองค์ประกอบหลัก ๆ ดังนี้
- ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง หมายถึง บุคคลหรือสิ่งของต่าง ๆ ที่ต้องการศึกษา
- ตัวแปร หมายถึง คุณสมบัติหรือลักษณะต่าง ๆ ของประชากรหรือกลุ่มตัวอย่างที่ต้องการศึกษา
- วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล หมายถึง วิธีการที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับตัวแปรที่ต้องการศึกษา
- เครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูล หมายถึง อุปกรณ์หรือวิธีการที่ใช้รวบรวมข้อมูล
- การวิเคราะห์ข้อมูล หมายถึง กระบวนการนำข้อมูลมาประมวลผลเพื่อหาคำตอบของปัญหาการวิจัย
- การนำเสนอผลการวิจัย หมายถึง การนำเสนอผลการวิจัยในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อให้ผู้อื่นเข้าใจและนำไปใช้ประโยชน์ได้
ประเภทของระเบียบวิธีวิจัย สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทหลัก ๆ ตามลักษณะของข้อมูลที่ต้องการศึกษา ได้แก่
- ระเบียบวิธีวิจัยเชิงปริมาณ หมายถึง ระเบียบวิธีวิจัยที่ใช้ในการศึกษาข้อมูลเชิงปริมาณ เช่น ข้อมูลตัวเลข ข้อมูลสถิติ เป็นต้น
- ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ หมายถึง ระเบียบวิธีวิจัยที่ใช้ในการศึกษาข้อมูลเชิงคุณภาพ เช่น ข้อมูลคำพูด ข้อมูลความคิดเห็น เป็นต้น
ตัวอย่างระเบียบวิธีวิจัย
- ระเบียบวิธีวิจัยเชิงปริมาณ เช่น การทดลอง การสำรวจ การวิจัยเชิงสังเกตการณ์
- ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ เช่น การสัมภาษณ์เชิงลึก การวิจัยเชิงมีส่วนร่วม
การเลือกระเบียบวิธีวิจัย ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์และขอบเขตของงานวิจัย โดยนักวิจัยควรพิจารณาปัจจัยต่าง ๆ ดังนี้
- ลักษณะของข้อมูลที่ต้องการศึกษา
- ตัวแปรที่ต้องการศึกษา
- ขอบเขตของการศึกษา
- ทรัพยากรที่มี
โดยนักวิจัยควรเลือกใช้ระเบียบวิธีวิจัยที่เหมาะสมกับวัตถุประสงค์และขอบเขตของงานวิจัย เพื่อให้สามารถดำเนินการวิจัยได้อย่างมีประสิทธิภาพและบรรลุผลตามที่ต้องการ
4. ผลการวิจัย
ผลการวิจัย หมายถึง ข้อมูลหรือข้อสรุปที่ได้จากการวิจัย ผลการวิจัยที่ดีควรมีคุณภาพและเชื่อถือได้ โดยนักวิจัยควรพิจารณาปัจจัยต่าง ๆ ดังนี้
- ความถูกต้อง ผลการวิจัยควรถูกต้องตามความเป็นจริง
- ความน่าเชื่อถือ ผลการวิจัยควรสามารถเชื่อถือได้
- ความสมบูรณ์ ผลการวิจัยควรครอบคลุมประเด็นที่ต้องการศึกษาอย่างครบถ้วน
- ความชัดเจน ผลการวิจัยควรเข้าใจง่ายและสามารถสื่อสารให้ผู้อื่นเข้าใจได้
การนำเสนอผลการวิจัย
ผลการวิจัยสามารถนำเสนอในรูปแบบต่าง ๆ ดังนี้
- การเขียนรายงานวิจัย เป็นรูปแบบการนำเสนอผลการวิจัยที่พบได้บ่อยที่สุด โดยรายงานวิจัยควรมีการระบุวัตถุประสงค์และขอบเขตของงานวิจัย ระเบียบวิธีวิจัย ผลการวิจัย และข้อเสนอแนะ
- การนำเสนอผลงานวิจัย เป็นรูปแบบการนำเสนอผลการวิจัยต่อสาธารณชน โดยนักวิจัยอาจนำเสนอผลงานวิจัยในรูปแบบของบทความวิชาการ การนำเสนอผลงานในการประชุมวิชาการ หรือการแสดงผลงานในรูปแบบอื่น ๆ
ข้อดีและข้อเสียของผลการวิจัย
ผลการวิจัยมีข้อดีและข้อเสีย ดังนี้
ข้อดี
- ผลการวิจัยสามารถช่วยให้เข้าใจปรากฏการณ์ต่าง ๆ ได้อย่างลึกซึ้ง
- ผลการวิจัยสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการตัดสินใจและแก้ไขปัญหาต่าง ๆ
- ผลการวิจัยสามารถนำไปต่อยอดในการพัฒนาความรู้และเทคโนโลยี
ข้อเสีย
- ผลการวิจัยอาจไม่ถูกต้องเสมอไป เนื่องจากอาจเกิดจากปัจจัยต่าง ๆ เช่น การออกแบบการวิจัยที่ไม่ดี การเก็บรวบรวมข้อมูลที่ไม่ถูกต้อง การวิเคราะห์ข้อมูลที่ไม่เหมาะสม
- ผลการวิจัยอาจไม่สามารถนำไปใช้ได้ในทุกสถานการณ์ เนื่องจากอาจขึ้นอยู่กับปัจจัยต่าง ๆ เช่น บริบทของการศึกษา ลักษณะของประชากร หรือตัวแปรที่ต้องการศึกษา
ตัวอย่างผลการวิจัย
- ผลการวิจัยพบว่าเด็กที่รับประทานอาหารที่มีผักและผลไม้เป็นประจำจะมีสุขภาพที่ดีกว่าเด็กที่รับประทานอาหารที่ไม่มีผักและผลไม้เป็นประจำ
- ผลการวิจัยพบว่าการรับประทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวสูงอาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด
- ผลการวิจัยพบว่าการอ่านหนังสือเป็นประจำอาจช่วยพัฒนาทักษะการเรียนรู้และความคิดสร้างสรรค์ของเด็ก
จากตัวอย่างข้างต้น จะเห็นว่าผลการวิจัยสามารถช่วยให้เข้าใจปรากฏการณ์ต่าง ๆ ได้อย่างลึกซึ้ง และสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการตัดสินใจและแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ได้
5. ข้อเสนอแนะ
ข้อเสนอแนะ หมายถึง คำแนะนำหรือความคิดเห็นที่เสนอให้ผู้อื่นพิจารณานำไปปฏิบัติ ข้อเสนอแนะในงานวิจัยมักเสนอเพื่อพัฒนางานวิจัยให้มีคุณภาพและเป็นประโยชน์มากยิ่งขึ้น
ข้อเสนอแนะในงานวิจัยสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทหลัก ๆ ตามวัตถุประสงค์ในการเสนอแนะ ได้แก่
- ข้อเสนอแนะเชิงวิชาการ หมายถึง ข้อเสนอแนะที่เสนอเพื่อพัฒนางานวิจัยในด้านวิชาการ เช่น เสนอให้มีการปรับปรุงระเบียบวิธีวิจัย เสนอให้มีการใช้เครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูลที่มีความแม่นยำมากขึ้น เป็นต้น
- ข้อเสนอแนะเชิงปฏิบัติ หมายถึง ข้อเสนอแนะที่เสนอเพื่อพัฒนางานวิจัยในด้านการนำผลการวิจัยไปใช้ประโยชน์ เช่น เสนอให้มีการเผยแพร่ผลการวิจัยให้กว้างขวางมากขึ้น เสนอให้มีการนำผลการวิจัยไปประยุกต์ใช้เพื่อแก้ปัญหาต่าง ๆ เป็นต้น
ตัวอย่างข้อเสนอแนะ
- ข้อเสนอแนะเชิงวิชาการ เช่น
- ควรมีการปรับปรุงระเบียบวิธีวิจัยให้มีความรอบคอบมากขึ้น
- ควรใช้เครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูลที่มีความแม่นยำมากขึ้น
- ควรศึกษาปัจจัยอื่น ๆ ที่อาจส่งผลต่อผลการวิจัย
- ข้อเสนอแนะเชิงปฏิบัติ เช่น
- ควรเผยแพร่ผลการวิจัยให้กว้างขวางมากขึ้น
- ควรนำผลการวิจัยไปประยุกต์ใช้เพื่อแก้ปัญหาต่าง ๆ
- ควรศึกษาผลระยะยาวของผลการวิจัย
ความสำคัญของข้อเสนอแนะ
ข้อเสนอแนะมีความสำคัญอย่างยิ่งต่องานวิจัย เพราะจะช่วยให้งานวิจัยมีคุณภาพและเป็นประโยชน์มากยิ่งขึ้น โดยข้อเสนอแนะสามารถช่วยพัฒนางานวิจัยในด้านต่าง ๆ เช่น
- ช่วยให้งานวิจัยมีความถูกต้องและเชื่อถือได้มากขึ้น
- ช่วยให้งานวิจัยสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้มากขึ้น
- ช่วยให้งานวิจัยสามารถต่อยอดไปสู่การพัฒนาความรู้และเทคโนโลยีได้
การเขียนข้อเสนอแนะ
การเขียนข้อเสนอแนะควรมีความชัดเจน กระชับ และตรงประเด็น โดยควรระบุข้อเสนอแนะอย่างชัดเจนและอธิบายเหตุผลในการเสนอแนะด้วย โดยข้อเสนอแนะสามารถเขียนในรูปแบบต่าง ๆ ดังนี้
- การเขียนเป็นข้อความ
- การเขียนเป็นรายการ
- การเขียนเป็นแผนภูมิ
โดยนักวิจัยควรพิจารณารูปแบบการเขียนข้อเสนอแนะที่เหมาะสมกับเนื้อหาของงานวิจัย
ตัวอย่างประเด็นสำคัญที่ต้องพิจารณาในงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง เช่น
- การศึกษาเกี่ยวกับการพัฒนาวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 ควรพิจารณาประเด็นต่อไปนี้
- วัตถุประสงค์ของการศึกษา: พัฒนาวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 ที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัย
- ขอบเขตของการศึกษา: การศึกษาในมนุษย์
- แนวคิด ทฤษฎี และกรอบแนวคิด: แนวคิดภูมิคุ้มกันบำบัด
- ระเบียบวิธีวิจัย: การทดลองทางคลินิก
- ผลการวิจัย: วัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 มีความปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ
- ข้อเสนอแนะ: ควรศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับประสิทธิภาพของวัคซีนในการป้องกันโรคโควิด-19 สายพันธุ์ใหม่
- การศึกษาเกี่ยวกับการพัฒนาระบบปัญญาประดิษฐ์ (AI) ควรพิจารณาประเด็นต่อไปนี้
- วัตถุประสงค์ของการศึกษา: พัฒนาระบบ AI ที่มีความสามารถในการเรียนรู้และตัดสินใจได้เอง
- ขอบเขตของการศึกษา: การศึกษาในระบบคอมพิวเตอร์
- แนวคิด ทฤษฎี และกรอบแนวคิด: แนวคิดการเรียนรู้ของเครื่อง
- ระเบียบวิธีวิจัย: การทดลองทางคอมพิวเตอร์
- ผลการวิจัย: ระบบ AI สามารถสร้างแบบจำลองการเรียนรู้ได้
- ข้อเสนอแนะ: ควรศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับวิธีการพัฒนาระบบ AI ที่มีความสามารถในการตัดสินใจได้เอง
การพิจารณา ประเด็นสำคัญที่ต้องพิจารณาในงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง อย่างรอบคอบจะช่วยให้นักวิจัยสามารถจัดทำงานวิจัยได้อย่างมีคุณภาพและมีประสิทธิภาพ
